Vitus System bị phạt 50 triệu đồng: Lỗ hổng trong xử lý sàn TMĐT trái phép?

Xử phạt hành chính: Đã đủ răn đe?

Theo thông tin từ Đội Quản lý thị trường số 4 (Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội), Công ty Cổ phần Công nghệ số Vitus System – đơn vị phát triển ứng dụng Vitus – đã bị xử phạt hành chính 50 triệu đồng vì hành vi “không đăng ký ứng dụng dịch vụ thương mại điện tử với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền” theo quy định.

Hoạt động không phép nhưng vẫn mở rộng quy mô 

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là trước đó, doanh nghiệp này đã 5 lần gửi hồ sơ xin cấp phép hoạt động sàn thương mại điện tử tới Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), nhưng đều bị từ chối vì không làm rõ được mô hình hoạt động.

Dù bị từ chối cấp phép, ứng dụng Vitus vẫn duy trì và mở rộng quy mô, với hơn 120.000 thành viên tham gia – cho thấy dấu hiệu cố ý vi phạm pháp luật.

Văn bản trả lời của Cục TMĐT& Kinh tế số 

Theo quy định tại Nghị định 98/2020/NĐ-CP, hành vi thiết lập website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử không đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể bị phạt từ 40 triệu đến 60 triệu đồng. Ngoài ra, cơ quan chức năng có quyền áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả như:

Buộc thu hồi tên miền .vn (nếu có); Tạm đình chỉ hoạt động từ 6 đến 12 tháng; Buộc gỡ bỏ ứng dụng khỏi kho ứng dụng; Buộc hoàn trả khoản thu lợi bất hợp pháp. Tuy nhiên, trong trường hợp của Vitus, không có biện pháp bổ sung nào được áp dụng ngoài việc xử phạt hành chính 50 triệu đồng. Điều này gây ra nhiều tranh cãi về tính răn đe của quyết định xử phạt, đặc biệt trong bối cảnh hoạt động của Vitus vẫn tiếp diễn công khai.

Nhiều dấu hiệu vi phạm pháp luật nghiêm trọng

Không dừng lại ở hành vi vận hành sàn TMĐT không phép, Vitus còn bị nghi ngờ có dấu hiệu kinh doanh đa cấp trái phép và dấu hiệu trốn thuế? Mô hình đa cấp trá hình:

Các tài liệu nội bộ được cho là của Vitus hé lộ cơ chế trả hoa hồng theo tầng (F1, F2, F3…), kèm theo hệ thống phân cấp "Phòng", "Giám đốc kinh doanh" – mang đặc điểm rõ rệt của mô hình kinh doanh đa cấp. Nếu hoạt động này không được đăng ký theo Nghị định 40/2018/NĐ-CP, doanh nghiệp có thể bị xử lý với hành vi bán hàng đa cấp không phép.

 

Dấu hiệu trốn thuế:

Theo thông tin phản ánh, từ thời điểm ra mắt đến tháng 5/2024, nhiều giao dịch có giá trị lớn trên Vitus đã được chuyển vào tài khoản cá nhân của cựu Tổng Giám đốc và Thủ quỹ công ty. Việc sử dụng tài khoản cá nhân thay vì tài khoản doanh nghiệp để thực hiện giao dịch thương mại có thể là dấu hiệu của hành vi bỏ ngoài sổ sách kế toán và trốn thuế – vi phạm nghiêm trọng Luật Quản lý thuế 2019 và có thể bị xử lý hình sự theo Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) nếu đủ căn cứ.

Chi tiết dòng tiền – từ cá nhân đến pháp nhân?  

Trách nhiệm của cơ quan quản lý đến đâu?

Hiện tại, Vitus vẫn hoạt động bình thường sau khi nộp phạt, bất chấp việc bị từ chối cấp phép và có nhiều dấu hiệu vi phạm. Điều này làm dấy lên câu hỏi: Cơ quan quản lý đã làm đủ trách nhiệm hay chưa?

Theo các chuyên gia pháp lý, nếu doanh nghiệp có dấu hiệu cố ý vi phạm, trục lợi bất hợp pháp và trốn thuế, thì xử phạt hành chính đơn lẻ là không đủ. Thay vào đó, cần có sự vào cuộc đồng bộ và quyết liệt từ:

Bộ Công Thương: Giám sát và xử lý các hoạt động TMĐT trái phép;

Tổng cục Thuế: Thanh tra, truy thu và xử lý trốn thuế (nếu có);

Cơ quan Công an kinh tế: Điều tra dấu hiệu lừa đảo, đa cấp trái phép;

Các kho ứng dụng (App Store, Google Play): Gỡ bỏ ứng dụng vi phạm pháp luật. 

Trong bối cảnh thương mại điện tử tại Việt Nam đang phát triển nhanh và cần sự minh bạch, trường hợp của Vitus System nếu không được xử lý nghiêm khắc sẽ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm: Doanh nghiệp vi phạm có thể "mua vé tiếp tục hoạt động" chỉ bằng một mức phạt nhẹ.

Mức phạt hành chính không thể là công cụ hợp pháp hóa những mô hình sai phạm, đặc biệt là những mô hình có dấu hiệu trục lợi, lách luật, và gây nguy hiểm cho người tiêu dùng.

Nhóm PV